කොටසක් යනු කුමක්ද?
කොටසක් යනු යම් සමාගමක ඔබගේ අයිතියයි.
කොටස් වර්ග
සාමාන්‍ය ඡන්ද හිමි කොටස් - Ordinary Shares (N)
- සමාගමේ මහා සභා රැස්වීම් වලදී ඡන්දය ප්‍රකාශ කිරීමේ අයිතිය ලැබේ.
- සමාගම ලාභාංශ ගෙවන විට එය ලැබීම.
- සමාගමක් ඈවර (වසා දමන විට) කරන විට, සියලුම ණයහිමියන්, ණයගැතියන් හා තැන්පත්කරුවන්ට ගෙවිය යුතු ගෙවීම් වලින් පසුව කොටස්කරුවන්ට ගෙවීම් කරනු ලැබේ.
- සමාගමේ මහා සභා රැස්වීම් වලදී ඡන්දය ප්‍රකාශ කිරීමේ අයිතිය හැර සාමාන්‍ය කොටස් වල අයිතීන් සියල්ල ලැබෙයි.
වරණිය කොටස් - Preference
Shares (P)
- කලින් ගිවිසගත් ලාභාංශ අනුපාතයක් ඇත.
- සාමාන්‍ය කොටස්කරුවන්ට පෙර ලාභාංශ ලැබේ.
- ඈවර කිරීමකදී සාමාන්‍ය කොටස්කරුවන්ට වඩා ප්‍රමුඛතාවය ලැබේ.
බලපත්‍ර - Warrants (W)
- කොටස් මෙන්ම බැඳුම්කරද (Debentures) මිලදී ගැනීම.
- ක්ෂේත්‍ර කිහිපයක ආයෝජනය කිරීම. එවිට එක ක්ෂේත්‍රයක් හොඳින් ක්‍රියානොකරන විට එයි පාඩු සිදු වුනොත් වෙනත් හොඳ ක්ෂේත්‍රයකින් පාඩුව වලක්වා ගත හැකිය.
- එකම ක්ෂේත්‍රයේ වුවත් සමාගම් කිහිපයක ආයෝජනය කිරීම. එවිට එක සමාගමක් හොඳින් නැති විට වෙනත් සමාගමකින් පාඩුව වලක්වා ගත හැකිය.
- ප්‍රාග්ධන ලාභ (Capital Gains) - ඔබ යම් කොටසක් මිලදී ගෙන එය නැවත වැඩි මිලකට විකුණු විට එය ප්‍රාග්ධන ලාභයකි. මෙහිදී පාඩුද සිදුවිය හැකිය. (කොටස් මිල පහල ගිය විටදී විකුණුවහොත්). ප්‍රාග්ධන ලාභයන් අදායම් බද්දෙන් නිදහස් වේ.
- ලාභාංශ (Dividends) - යම් සමාගමක් එය ලද ලාභය අනුව ලාභාංශ ගෙවීම සිදු කරයි. නමුත් එය අනිවාර්ය නොවේ.
- හිමිකම් නිකුතු (Rights Issues) - සමාගමක කොටස්කරුවන්ට පවතින මිලට වඩා අඩු මිලට එම සමාගමේ කොටස් මිලදී ගැනීමට ලැබෙන අවස්ථාවකි. සමාගමට ප්‍රාග්ධනය රැස් කිරීමට හිමිකම් නිකුතු සිදු කෙරේ. පවතින කොටස් වල අනුපාතයකට අනුව මෙය නිකුත් කරයි.
- ද්‍රවශීලතාව (Liquidity) - කොටස් වෙළඳපලේ පවතින කොටස් ද්‍රවශීලතාවෙන් යුක්තය. එනම් ඔබට අවශ්‍ය විටක පහසුවෙන්ම ඒවා මුදල් බවට පත්කර ගත හැකිය.
Facebook Comments Plugin Bloggerized by උත්පලගේ අඩවිය
sira macho digatama ida thiyena welawata liyahan jaya
ReplyDeleteතැන්ක්ස් මචං..:)
Deleteනියමි මචං....
ReplyDeleteතැන්ක්ස් මචං.....
Deletedigatama liyanna
ReplyDeleteනියමි බං කරගෙන පලයන් නවත්තන්න එපා
ReplyDelete